Waterstof: de toekomst van de luchtvaart

Vliegen op waterstof: het klinkt als sciencefiction, maar voor Jos is het dagelijkse kost. Als onderdeel van KLM's Zero Emission Aviation-team werkt hij dagelijks aan ontwikkelingen die de luchtvaart zullen veranderen. ‘We staan aan de vooravond van een nieuw tijdperk. KLM wil daarin vooroplopen.’

Jos kwam drie jaar geleden bij KLM terecht na een veelzijdige carrière in strategie, innovatie en duurzaamheid. Daarvoor zag hij verschillende hoeken van de wereld, van Ivoorkust tot Australië. Hij werkte daar aan innovatieprojecten met sociale en ecologische impact. ‘Ik word blij van werken op onbekend terrein, letterlijk en figuurlijk’, vertelt hij. ‘Als er nog geen kaders zijn en je alles van de grond af mag opbouwen, dan ben ik helemaal in m’n element.’

Verandering van binnenuit

Waarom koos duurzaamheidsfanaat Jos voor de luchtvaart – een sector die vaak als vervuilend wordt gezien?

Ik geloof dat je de meeste impact maakt als je dicht op de uitdagingen zit. Mensen willen nou eenmaal reizen, dat is een gegeven. En we weten dat vliegen ons mooie dingen brengt: de mogelijkheid om de wereld te ontdekken en met elkaar in contact te komen. De vraag is dus: hoe kunnen we dat op een houdbare manier blijven doen?’

Die filosofie past perfect bij KLM’s aanpak: zoeken naar wat er wél mogelijk is. Als een van de weinige grote airlines wereldwijd heeft KLM een dedicated team dat fulltime werkt aan zero emission aviation. ‘Daardoor krijgen we ook veel positieve reacties uit het buitenland’, zegt Jos. ‘Anderen zien hoe serieus we dit nemen en dat motiveert ze om óók stappen te zetten.’

Waterstof als gamechanger

Waarom waterstof? 'Het kan veel van onze huidige problemen oplossen', legt Jos uit. 'Denk aan CO2-uitstoot, stikstofoxides en fijnstof. In een notendop werkt het zo: in een fuel cell laten we waterstof reageren met zuurstof, wat elektriciteit oplevert voor elektromotoren.' Verschillende vliegtuigbouwers ontwikkelen nu waterstofvliegtuigen en de verwachting is dat we de eerste toestellen al in 2028 op de markt zien. Maar Jos is realistisch over de uitdagingen: 'Waterstof neemt vier keer meer ruimte in dan kerosine, waardoor je moet inleveren op zitplaatsen en vliegafstand. Bovendien moeten we nog mensen opleiden, regels opstellen en infrastructuur ontwikkelen. Kortom: werk aan de winkel.'

Generale repetitie

Een van de hoogtepunten van Jos' werk: de voorbereiding van KLM's eerste demonstratievlucht met een waterstofvliegtuig. ‘We worden de eerste grote maatschappij die zo'n vlucht uitvoert in een operationele setting, van het ene vliegveld naar het andere. Mét alle processen die daarbij komen kijken.’

Dit is geen stunt voor de buitenwereld, benadrukt Jos. ‘We willen er vooral van leren. Voor een succesvolle vlucht moéten we antwoorden hebben op vragen als: waar gaan we tanken, hoe regelen we de veiligheid, welke training hebben onze mensen nodig? Op die manier kunnen we onszelf concreet voorbereiden op structureel vliegen op waterstof. Zodat het in de toekomst naadloos in onze operatie past.’

Neuzen dezelfde kant op

Draait Jos’ werk dan vooral om technologie? ‘Eigenlijk vooral indirect. De vliegtuigbouwers ontwikkelen de techniek, ons team probeert het hele ecosysteem voor te bereiden op vliegen op waterstof. Tegen vliegvelden zeggen we bijvoorbeeld: als we straks waterstofvliegtuigen inzetten, hebben we daar wel de infrastructuur voor nodig. Gaan jullie daarvoor zorgen? Iedereen moet meedoen, anders gaat het feestje niet door.’

Intern bereiden we onze mensen voor op vernieuwende technologieën: we proberen mensen bewust én enthousiast te maken, zodat het echt gaat leven binnen KLM. Extern zoeken we bondgenoten. Denk aan andere carriers, overheden en vliegtuigbouwers.’ Die verbindende rol is cruciaal, omdat de uitdaging zo groot is. ‘Je kunt dit niet als airline in je eentje oplossen. We hebben partners nodig die net zo gemotiveerd zijn als wij. Gelukkig vinden we die steeds meer.’

Droom: duurzaamer en toegankelijk

Jos' uiteindelijke droom:

Bovendien is mijn hoop dat vliegen op waterstof betaalbaar zal zijn. Daarmee houden we de wereld toegankelijk voor iedereen. Want ik geloof echt dat de wereld mooier wordt als we meer met elkaar in contact zijn. In mijn ervaring maakt reizen je opener en begripvoller. Dat kan deze wereld wel gebruiken’

Blik op morgen

‘De kracht van ons team? De diversiteit. We hebben een aerospace engineer, iemand uit de publieke sector, een voormalig vlieger. Samen hebben we alle skills en kennis om dit programma te laten slagen.’ Net zo gevarieerd zijn trouwens z’n werkzaamheden, aldus Jos. ‘Het ene moment werk ik aan veiligheidsassessments, dan hang ik weer in een call met vliegvelden of lessoren.’ Voor hem is werken aan de luchtvaart van morgen een droombaan. ‘KLM doet dit al 105 jaar: nadenken over de toekomst en onze rol daarin. Daarom bestaan we nog steeds. Ik vind ’t mooi om aan die erfenis bij te dragen.’