Van analyse naar actie: hoe KLM robots zelfstandig laat denken
Robots die zelfstandig beslissen en handelen: het klinkt futuristisch, maar bij KLM wordt er vandaag al aan gebouwd. Volkert – Vice President Technology & Technical Innovation – werkt met zijn team aan technologie die veel meer kan dan data analyseren. Zijn missie: een operatie waar robots niet worden aangestuurd door mensen, maar zélf kunnen handelen op basis van data en AI. ‘Dat vraagt om andere infrastructuur, andere vragen, en een flinke dosis lef.’
Vandaag bouwen aan overmorgen
‘De dingen die we vandaag ontwikkelen, gaan morgen en overmorgen het verschil maken’, zegt Volkert. Als VP Technology & Technical Innovation bij KLM stuurt hij twee afdelingen aan. BlueLabs – een interne incubator die werkt als een start-up – zoekt naar oplossingen voor problemen waar vandaag nog geen adequate oplossing voor is. De Data & Technology-afdeling richt zich op praktisch álle technologie voor de vliegoperatie van de luchtvaartmaatschappij. ‘Samen bouwen we aan een toekomstbestendige organisatie. Onze focus ligt niet op vandaag, maar op morgen, overmorgen en de dag daarna.’
AI als optimalisatietool? Mooi, maar niet genoeg
Binnen KLM wordt AI al op verschillende manieren gebruikt. ‘Om starts en landingen te optimaliseren bijvoorbeeld, of juridische dossiers te doorzoeken. Door AI voor data-analyses te gebruiken, kunnen we sneller betere beslissingen nemen’, vertelt Volkert. ‘Maar dat is niet vernieuwend, iedereen kan en doet het. Waar het écht interessant wordt, is als AI zelf kan handelen. Autonoom, zonder menselijke aansturing of tussenkomst.’
Van analyse naar autonome actie
‘De meeste robots doen vandaag nog wat we ze vertellen. Wij willen dat slimmer’, legt Volkert uit. ‘Een AI-model moet een robot direct kunnen aansturen. Zonder dat daar een mens tussen zit. Geen tablet, geen joystick. Alleen data.’ Voorlopig is het nog een ambitieus vergezicht. Maar dat wil niet zeggen dat het bij dromen blijft. ‘Je moet nú al beginnen met de juiste data verzamelen en de infrastructuur inrichten. Die voorbereiding is cruciaal om de technologie uiteindelijk naar behoren te laten werken. Als je ermee wacht tot je een robot hebt, ben je te laat.’
Volgens Volkert is het niet verrassend dat KLM zo ver vooruitkijkt: pionieren zit in het DNA van het bedrijf. ‘We komen uit een klein landje, maar zijn een serieuze speler op het wereldtoneel. We móéten wel slim en vernieuwend zijn om voor te blijven. Innovatie zit in ons bloed. Het is geen luxe, het is noodzaak.’
Slimme toepassingen: van bagagekelder tot platform
Er zijn verschillende manieren waarop autonome robots het verschil kunnen maken voor de vliegoperatie van KLM. In de logistiek op de luchthaven bijvoorbeeld, en op het platform. Ook noemt Volkert de bagageafhandeling. ‘Dat is fysiek zwaar werk, met een hoog risico op blessures. Ik schat in dat we over vijf jaar een task robot in de kelder hebben staan die het zwaarste sjouwwerk overneemt. We hebben nu al tilhulpen (https://careers.klm.com/nl/article/geen-koffer-meer-hoeven-tillen-dat-is-het-doel/) die helpen bij optillen, maar straks kunnen ze méér. Namelijk: zelfstandig koffers verplaatsen en stapelen, op basis van gewicht, bestemming en connectietijd.
Zo'n robot blijft natuurlijk altijd bedoeld als ondersteuning, niet als vervanging van mensen. Hij hoeft dan ook niet alles te kunnen. Maar als hij één taak heel goed doet, scheelt dat al veel sjouwen.Volkert
Robots spreken nog geen universele taal
Een mooi vooruitzicht – toch ziet Volkert nog een flinke uitdaging: ‘Iedere robot leert nu één specifieke, vastomlijnde taak. Er is nog geen universeel model dat robots in staat stelt om meerdere situaties te begrijpen. Er zijn veel verschillende talen, wat barrières vormt als robots met elkaar of met mensen communiceren. Daar zit de crux in de voorbereiding.’
Hij pleit voor een generiek protocol – een soort AI-grammatica voor fysieke systemen. ‘Eentje die ook menselijke aannames begrijpt. Als mensen het over een olifant en een muis hebben, weten we meteen dat de ene groot is en de andere klein. Een robot snapt het verschil niet, daar moet je dat aan uitleggen. Dat maakt de kans op miscommunicatie groot.’ De zoektocht naar zo’n nieuwe lingua franca hoort volgens Volkert óók buiten de muren van KLM thuis. ‘Partijen uit de luchtvaart, logistiek, scheepvaart en andere sectoren moeten samen op zoek naar een antwoord. Ik heb de oplossing namelijk niet. Maar ik wil wél de juiste vraag stellen.’
De toekomst begint vandaag
De potentie van AI en robotisering is groot, maar alleen als je je op tijd op de technologie voorbereidt. ‘Als we nu investeren in de juiste data, de juiste infrastructuur en de juiste vragen, maken we straks echt verschil’, besluit Volkert.
Benieuwd hoe robots, data en AI de vliegoperatie van de toekomst vormgeven? Kom dan naar zijn presentatie op de AI & Big Data Expo 2025 in Amsterdam daar laat Volkert zien hoe toekomstige autonomie vandaag al begint.
